Tijdens het CROW Infradebat van 2025 stond schaarste centraal. Een thema dat we in veel verschillende vormen tegenkomen, zoals schaarste in ruimte, grondstoffen, energie, arbeid en middelen. Debatleider Pieter Litjens opende met de boodschap dat we allemaal onderdeel zijn van een ecosysteem met veel uitdagingen waar schaarste er één van is. Vervolgens nodigde hij de vier panelleden op het podium uit hun visie op schaarste te delen.
Doekle Terpstra (Bouwberaad), Harwil de Jonge (Heijmans Vastgoed) Bob Demoet (Rijkswaterstaat) en Marten Klein (Ingenieuwsbureau Amsterdam) namen plaats op het podium. Marjolein Jansen (Ministerie VRO) was helaas verhinderd door ziekte en werd daarom vervangen door Bob en Marten.
Integrale aanpak en meer samenwerking
Doekle benadrukte dat schaarste vaak te maken heeft met hoe we samenwerken in de bouw en techniek. In een platform zoals Bouwberaad proberen twintig partijen samen oplossingen te vinden voor grote vraagstukken. Hiermee creëren we op bestuurlijk niveau intrinsiek motivatie om elkaar te vinden en stappen te zetten richting een betere wereld. Hij pleitte voor een integrale aanpak en meer samenwerking, vooral als het gaat om digitalisering en het verduurzamen van grondstoffen. De opgave is groot, maar hij gelooft dat we door samen te werken vooruitgang kunnen boeken.
Ga voor de regeneratieve aanpak
Harwil haalde voorbeelden aan van de schaarste in ruimte in de gebouwde omgeving, zoals het tekort aan grondstoffen, ruimte en arbeid. Hij stelde voor om andere materialen te gaan gebruiken of te gaan verduurzamen zoals teelt, biobased producten en hout. Beton verduurzamen, asfalt verduurzamen, bewuster omgaan met wat we opzetten. Gaan voor een regeneratieve aanpak: een goede verdeling van landbouw, ondergrond, waterparken en stedelijk gebied. De ruimtelijke opgaven dwingen ons meer samen te gaan werken en oplossingen te gaan integreren. De opgave is zó groot en samen maakt het leuker.
We moeten creatief én efficiënt zijn
Bob Demoet van Rijkswaterstaat vertelde over de uitdagingen bij het onderhoud van infrastructuur, zoals wegen en bruggen. We zijn gewend om dat in de weekenden en ’s nachts te doen, maar vandaag de dag kan dat gewoon niet meer. De grootste knelpunten zijn tijd en ruimte om werk veilig uit te voeren. Het is dus van belang om creatief te zijn in hoe werk efficiënter uitgevoerd kan worden. Hij doet hiermee direct een oproep om mee te denken hoe we dat handiger kunnen doen. Hij noemde ook de uitdaging van het bewaren van natuur tijdens de uitvoering van werk, ook daar licht een grote uitdaging.
De paradox van schaarste
Marten Klein sprak over de paradox van schaarste: vaak creëren we zelf schaarste door keuzes die we maken, zoals het aanbieden van te veel infrastructuur, terwijl er eigenlijk een tekort is aan andere belangrijke middelen. Als voorbeeld noemde hij de vele verkeersbruggen in de bijvoorbeeld Amsterdam. Dat zijn er meer dan nodig, en toch gaan we die allemaal onderhouden. Hiermee onderstreept hij dat er eerder keuzes gemaakt zijn die ons nu schaarste opleveren. Denk na over schaarste, waar is die dwingend? Waar zit de verspilling, waar zit het overschot en waar zit de onderbenutting? En hoe zit het met kwaliteit, waarde en functionaliteit? Dit heeft ook invloed op hoe we om gaan met het milieu en de manier waarop we ruimte gebruiken.
Mismatch tussen vraag en aanbod
Er werden enkele stellingen besproken. Bijvoorbeeld dat schaarste vaak een mismatch is tussen vraag en aanbod, en dat gedragsbeïnvloeding een belangrijke factor is om hiermee om te gaan. Harwil vond dat we niet onbeperkt moeten blijven vragen, zoals met watergebruik. Bob stelde voor om in de komende tien jaar geen nieuwe infrastructuur toe te voegen, behalve voor woningen, en de focus te leggen op het onderhouden van wat we hebben.
Investeren in het beroepsonderwijs
Ook werd het belang van investeringen in het beroepsonderwijs besproken om de tekorten aan technische vakmensen aan te pakken. Doekle vond dat we meer keuzes moeten maken en vasthouden aan die keuzes om vooruitgang te boeken. Er werd benadrukt dat regie belangrijk is om te zorgen dat we in de juiste richting bewegen.
Keuzes maken voor de lange termijn
Het debat eindigde met de vraag welke ruimte we nog niet optimaal benutten en waar we dubbel werk doen. De panelleden benadrukten dat het belangrijk is om keuzes te maken die op lange termijn effect hebben, met aandacht voor zowel de natuur als de maatschappelijke baten van investeringen. Keuzes waar we ook op langere termijn aan vasthouden.
Collectieve kennis inzetten
Pieter noemt als voorbeeld het beter benutten van energie door de langste stroomkabel van Rotterdam in te zetten voor meer dan alleen het laten rijden van de metro. Dat soort ideeën en voorbeelden moet je op grote schaal delen zodat niet iedereen het wiel opnieuw hoeft uit te vinden. Laten we collectieve kennis inzetten om betere oplossingen te vinden voor schaarste en duurzaamheid.
We zien je graag weer terug tijdens de volgende editie van InfraTech van 12 t/m 15 januari 2027 in Rotterdam Ahoy!
